Phần 4. Giai đoạn 1951 - 1954
* Tháng 11- 1951
- Ngày 3: Bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Mỹ là xấu, ký bút danh Đ.X, đăng báo Cứu quốc, số 1941. Bằng những dẫn chứng về đối ngoại của Mỹ là gây chiến tranh, giúp bọn tay sai bù nhìn phản dân; về đối nội là đàn áp những người cộng sản và duy trì trên thực tế nạn phân biệt chủng tộc, tác giả giải thích tại sao “Mỹ là xấu”.
- Ngày 5: Hai bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ký bút danh C.B, đăng Báo Nhân Dân, số 31:
+ Bài Xã hội văn hóa Mỹ, thông qua tin tức trên báo Mỹ, tác giả chỉ rõ tình trạng xã hội thối nát đầy rẫy tội ác và tệ phân biệt chủng tộc... với một nền văn hóa suy đồi “của bọn đại tư bản, bọn gây chiến tranh, bọn giết người”. Song tác giả cũng cho thấy “mầm mống văn hóa tương lai của Mỹ, văn hóa mới và chân chính, đang chớm nở trong giai cấp công nhân và trong dân tộc da đen, và những bạn đồng minh của họ”.
+ Bài Vài con số, thông qua những số liệu thống kê, bài báo vạch rõ Mỹ và Pháp là kẻ luôn chuẩn bị chiến tranh; Liên Xô là lực lượng bảo vệ hòa bình thế giới.
- Ngày 6: Bài viết Mỹ soi gương Mỹ, ký bút danh Đ.X, đăng báo Cứu quốc, số 1943. Bằng những trích dẫn từ hai tờ báo “to nhất và phản động nhất ở Mỹ”, tác giả cho biết “một bộ phận Mỹ đã tự nhìn thấy sự phá sản về chính trị và uy tín của mình trên thế giới” và kết luận: “Đó là vì lực lượng của phe hòa bình và dân chủ ngày càng sáng sủa, càng to thêm”.
- Ngày 7: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện tới Nguyên soái Xtalin, chúc mừng kỷ niệm lần thứ 34 Cách mạng Tháng Mười Nga thành công (7-11-1917 - 7-11-1951).
- Ngày 9: Bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Thanh niên Mỹ chống chiến tranh, ký bút danh Đ.X, đăng báo Cứu quốc, số 1945. Tác giả trích dẫn bài báo của một trí thức Mỹ viết về tình trạng lo sợ đi lính và thất vọng của thanh niên Mỹ, và cho rằng bài báo ấy “chỉ nói đúng một nửa” vì “một phần thanh niên khác thì hăng hái chống chủ nghĩa đế quốc, chống chiến tranh” mà tác giả bài báo đó không biết.
- Ngày 10: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho đồng bào và bộ đội (vệ quốc quân và dân quân du kích) Tả ngạn Liên khu 3. Sau khi khen ngợi thành tích của quân và dân Tả ngạn Liên khu 3, Người nhắc nhở phải đoàn kết quân dân, không được chủ quan coi thường địch, phải phát triển chiến tranh du kích, ra sức dân vận, ngụy vận, địch vận vì “Đó là những điều kiện đưa chúng ta đến thắng lợi vẻ vang”.
- Ngày 12: Bài viết Nhân đạo của Mỹ, ký bút danh Đ.X, đăng Báo Cứu quốc, số 1947. Bằng những số liệu thực tế do chính Tổng thống Mỹ đã nói về tình trạng yếu kém của nền y tế Mỹ và thú nhận nguyên nhân của nó là do nước Mỹ chỉ chi tiền chuẩn bị chiến tranh, mà không chi tiền cho y tế, tác giả chỉ rõ một sự thật về “nhân đạo của Mỹ”.
- Ngày 14: Bài viết Ku-Kluk-Klan, ký bút danh Đ.X, đăng Báo Cứu quốc, số 1949. Qua tin tức của các cơ quan và báo chí Mỹ, tác giả vạch trần sự thật của cái gọi là sinh hoạt Mỹ là phân biệt chủng tộc, hãm hại những người dân chủ, tệ nạn xã hội tràn lan, quan chức tham nhũng, pháp luật bị xem khinh... và mỉa mai rằng: “Thế là Mỹ muốn dùng chiến tranh để bán văn minh ấy cho Việt Nam và thế giới”.
- Ngày 15: Báo Nhân Dân, số 32, đăng Lời kêu gọi ngụy binh quay về với Tổ quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Sau khi nêu rõ các ngụy binh “đều là con dân nước Việt, song vì bị Pháp bắt buộc, hoặc bị chúng lừa gạt, cho nên đi lính cho chúng. Chứ thật không ai muốn “cõng rắn bắt gà nhà”, “rước voi giày mả tổ”, chống lại Tổ quốc, để mang tiếng Việt gian”, Người nêu lên chính sách khoan hồng của Chính phủ đối với họ và kêu gọi: “Tôi thiết tha kêu gọi các người mau mau quay về với Tổ quốc, các người sẽ được đối đãi tử tế”.
“Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Con Hồng cháu Lạc phải thương nhau cùng”.
- Ngày 14, 15, 16: Chủ tịch Hồ Chí Minh chủ trì phiên họp Hội đồng Chính phủ, nghe báo cáo của Bộ Tài chính về vay thóc vụ chiêm và các vấn đề về thuế, trong đó có việc miễn thuế nông nghiệp cho những vùng đặc biệt, việc chuẩn bị mở Hội nghị chiến sĩ thi đua và tổng động viên nhân lực, chế độ doanh nghiệp quốc gia; các vấn đề thuộc về lương bổng và một số vấn đề kinh tế - tài chính khác.
Tổng kết phiên họp, Người nói: Chúng ta đã giải quyết được nhiều vấn đề quan trọng mới như quân sự, chính trị, đã đề ra được kế hoạch cụ thể chống chính sách của địch “dùng người Việt hại người Việt, lấy chiến tranh nuôi chiến tranh”; đã thông qua được Sắc lệnh về giữ bí mật quốc gia; đã định ra kế hoạch sản xuất cho năm 1952. Người nhắc nhở cần chuẩn bị tốt mọi mặt để chống lại âm mưu phá hoại của địch, đẩy mạnh tăng gia sản xuất.
- Ngày 21: Chủ tịch Hồ Chí Minh chuẩn y chủ trương của Bộ Tổng Tư lệnh đánh quân Pháp khi chúng tiến công ra Hòa Bình và chỉ thị: Việc địch đánh ra Hòa Bình có làm khó cho ta, nhưng cũng gây cơ hội cho ta đánh địch, thắng địch... Phải coi địch đánh Hòa Bình là ta dự đoán trước, điều đó chứng tỏ địch gặp khó khăn, lúng túng, ta quyết nhằm chỗ hở của nó mà đánh chúng cho kịp thời. Chuẩn bị chu đáo và bí mật thì ta sẽ thắng.
Cùng ngày, bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Mỹ là tốt, ký bút danh Đ.X, đăng báo Cứu quốc, số 1954. Tác giả viết: “Lần trước tôi viết: Mỹ là xấu, đó là Mỹ của bọn đế quốc. Lần này tôi viết Mỹ là tốt, tức là Mỹ của nhân dân”. Dẫn những bằng chứng cụ thể về nhân dân Mỹ đã vượt qua khủng bố, ngăn trở và khổ đau về vật chất, vẫn hăng hái ký tên vào Lời kêu gọi của Hội đồng thế giới, tác giả kết luận: “Vì vậy, phải nói Mỹ là tốt mới đúng”.
- Ngày 23: Nhân dịp kỷ niệm lần thứ 11 Khởi nghĩa Nam Kỳ, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư tới đồng bào và chiến sĩ Nam Bộ. Người nhắc nhở: “Noi gương oanh liệt của khởi nghĩa Nam Bộ, chúng ta phải đoàn kết chặt chẽ và kháng chiến mạnh mẽ lên mãi để phá âm mưu của giặc: Lấy chiến tranh nuôi chiến tranh, dùng người Việt đánh người Việt, đánh đuổi quân xâm lược ra khỏi đất nước giành độc lập và thống nhất thực sự cho Tổ quốc”.
- Ngày 24: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư cho cán bộ, chiến sĩ chủ lực và dân quân du kích tham gia chiến dịch Hòa Bình, trong thư có đoạn: “Trước kia ta phải lừa địch ra mà đánh. Nay địch tự ra cho ta đánh. Đó là cơ hội rất tốt cho ta. Muốn thắng thì ta phải tích cực, chủ động, bí mật, mau chóng, kiên quyết, dẻo dai, chắc thắng mới đánh, nhưng tuyệt đối chớ có chủ quan khinh địch...”.
Bài viết Nam nữ bình quyền, ký bút danh Đ.X, đăng báo Cứu quốc, số 1956. Bài báo chỉ rõ các nước dân chủ mới đang tiến tới thực hiện nam nữ bình quyền thể hiện ở các số liệu về vị trí của người phụ nữ Liên Xô trong đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội của đất nước và kết luận rằng: “Phụ nữ Liên Xô được như thế vì trong mọi công việc họ đều xung phong”.
- Ngày 27: Bài viết Một cách giải thích khéo, ký bút danh Đ.X, đăng Báo Cứu quốc, số 1958. Tác giả nêu lên tấm gương của một nữ cán bộ tuyên truyền, do có cách giải thích khéo nên ai nghe cũng hiểu, cũng vui, và khuyên cán bộ tuyên truyền nên học tập.
- Trước ngày 29: Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp các đại biểu, các cụ phụ lão, các chiến sĩ nông nghiệp, thanh niên, phụ nữ và nhi đồng của huyện X.
Nói chuyện với các đại biểu, Người phân tích sự khác nhau giữa thuế đóng cho thực dân Pháp trước đây và thuế đóng cho Chính phủ ta ngày nay. Thực dân Pháp bắt nhân dân ta đóng thuế để phục vụ cho sự xâm lược của Pháp, còn nhân dân đóng thuế cho Chính phủ ta nhằm phục vụ cho cuộc kháng chiến và kiến quốc.
- Ngày 29: Hai bài viết của Hồ Chí Minh, ký bút danh C.B, đăng Báo Nhân Dân, số 34.
+ Bài Cả nhà kháng chiến, nêu gương cụ bà Nguyễn Thị Vĩnh, ở Nam Định, là người mẹ hiền của năm người con trai và một người con gái đều là bộ đội, đồng thời cụ cũng là người mẹ chung của tất cả các chiến sĩ Việt Nam và kết luận: Cụ "xứng đáng là gương mẫu cho các bà mẹ Việt Nam”.
+ Bài Tinh thần kháng chiến của đồng bào Trại (Mán) biểu dương tinh thần hăng hái yêu nước của đồng bào dân tộc Trại ở Thái Nguyên, Bắc Kạn, Tuyên Quang... mặc dù đã được Chính phủ cho miễn thuế nông nghiệp, song vì yêu nước đã tự động xung phong đóng góp và kết luận: “Đó là một đặc điểm trong cuộc kháng chiến của ta. Đó cũng là một điểm chứng tỏ kháng chiến Việt Nam nhất định thắng lợi”.
- Ngày 30: Bài viết của Hồ Chí Minh: Vì sao, ký bút danh Đ.X, đăng báo Cứu quốc, số 1960, trích lời các chính khách Mỹ nói về mục đích của Mỹ trên các phương diện quân sự, kinh tế, chính trị và phá hoại cuộc đàm phán ở Triều Tiên để cuối cùng “làm cho thay đổi chế độ của Liên Xô”.
* Tháng 11- 1952
- Ngày 6: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện tới Nguyên soái Xtalin chúc mừng kỷ niệm 35 năm Cách mạng Tháng Mười Nga.
Cùng ngày, bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Mỹ lại bị thêm mấy vố, ký bút danh C.B, đăng Báo Nhân Dân, số 81. Bài báo dẫn hai vụ: “Tại Hội nghị kinh tế Mátxcơva, các nhà công thương Mỹ phớt lờ lệnh cấm của chính phủ, đã ký hợp đồng buôn bán lớn với Liên Xô và Trung Quốc” và “Đại hội công đoàn nước Anh họp hồi đầu tháng 9 đã thông qua nghị quyết cần phát triển buôn bán với Liên Xô, Trung Quốc”, để chứng tỏ chính sách cấm vận của Mỹ đã thất bại và phong trào chống Mỹ đang lan tràn khắp các nước Tây Âu, Mỹ ngày càng bị cô lập.
- Ngày 13: Bài viết Chết mà chưa hết nhục, ký bút danh C.B, đăng báo Nhân Dân, số 82, Người vạch trần sự dã man của chế độ phân biệt chủng tộc ở Mỹ, qua cái chết của Giônlát, hạ sĩ quan Mỹ gốc Ấn Độ chết ở Triều Tiên; xác của Giônlát được đưa về Ôhaiô, nhưng người ta lại mang quan tài trả cho bà mẹ vì anh ta không phải là người da trắng. Nhưng khi cần có bia đỡ đạn trong chiến tranh, thì đế quốc Mỹ rất “bình đẳng” không phân biệt nòi giống nào... “Dân chủ” là như thế đó.
* Tháng 11- 1953
- Ngày 1: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện chúc mừng tới Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Malencốp và Chủ tịch Đoàn Chủ tịch Xôviết tối cao Liên Xô Kơlimentơ Ephơrêmôvích Vôrôsilốp, nhân dịp kỷ niệm lần thứ 36 Cách mạng Tháng Mười thành công. Bức điện có đoạn: "Chúng tôi nhiệt thành chúc nhân dân Liên Xô vĩ đại thu được nhiều thắng lợi mới trong công cuộc kiến thiết chủ nghĩa cộng sản và bảo vệ hòa bình thế giới".
Trong ngày, bài viết 36 năm từ ngày Cách mạng Tháng Mười thành công, ký bút danh C.B, đăng Báo Nhân Dân, số 145, ca ngợi những thắng lợi của nhân dân lao động thế giới giành được từ sau Cách mạng Tháng Mười thành công, chỉ rõ nguyên nhân chính đưa đến thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười là đã giải quyết triệt để vấn đề ruộng đất, và cho rằng: Việt Nam ta thực hiện phát động quần chúng, cải cách ruộng đất thì chúng ta cũng sẽ đánh thắng thực dân Pháp và can thiệp Mỹ, đưa kháng chiến đến thắng lợi, kiến quốc đến thành công.
- Khoảng đầu tháng: Chủ tịch Hồ Chí Minh trả lời nhà báo Thụy Điển về cuộc chiến tranh của Pháp ở Việt Nam qua cuộc thảo luận của Quốc hội Pháp về việc muốn dàn xếp hoà bình với Việt Nam. Người tuyên bố: Đó là nguyện vọng của nhân dân Việt Nam, song nước trung lập nào muốn hoà giải phải dựa trên cơ sở tôn trọng nguyện vọng và chủ quyền của Việt Nam.
- Ngày 2: Bài viết Địa chủ phản động ác ghê, ký bút danh Đ.X, đăng báo Cứu quốc, số 2459, tố cáo tội ác của một số địa chủ phản động đã câu kết với thực dân và bù nhìn để phản dân, phản nước, mưu phá hoại chính sách ruộng đất của Chính phủ. Chúng là bọn "mặt người dạ thú" và tội ác của chúng là "tuyệt vô nhân đạo".
- Ngày 6: Bài viết Văn minh Mỹ người không bằng chó, ký bút danh Đ.X, đăng báo Cứu quốc, số 2462, dẫn lời các báo Mỹ viết về đời sống của dân Mỹ và của chó Mỹ: Nhân dân Mỹ thất nghiệp, không có việc làm, nhiều người chết đói, chết rét, trong khi chó Mỹ thì lại được ăn ngon, mặc đẹp, bài báo kết luận:
"Văn minh trọng chó hơn người,
Văn minh của Mỹ buồn cười lắm thay!".
- Ngày 11: Bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Bà mẹ anh hùng, ký bút danh Đ.X, đăng báo Cứu quốc, số 2466, ca ngợi nhiều gia đình có từ 3 đến 5 con đi bộ đội được Chính phủ tặng Bảng vàng danh dự và Huân chương Kháng chiến, điển hình là cụ Huân ở Việt Bắc có chín con đi bộ đội. Thật là:
"Cả nhà kháng chiến,
Muôn thuở rạng danh,
Nêu gương dân tộc,
Việt Nam quang vinh".
Cùng ngày, hai bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ký bút danh C.B, đăng Báo Nhân Dân, số 147:
+ Bài Đội thanh niên xung phong, giới thiệu về tổ chức, nhiệm vụ, thành phần của Đội thanh niên xung phong. Theo tác giả "Đó là một trường đào tạo thanh niên bằng những công việc thiết thực",... "chúng ta cần củng cố và phát triển Đội thanh niên xung phong để đảm bảo thêm công việc kháng chiến và đào tạo cán bộ sau này".
+ Bài Lấy xương máu Pháp đổi đôla Mỹ, vạch trần âm mưu của Mỹ "giúp" Pháp tiền bạc, vũ khí và dùng xương máu người Pháp để kéo dài và mở rộng chiến tranh ở Việt - Miên - Lào. Đồng thời, tố cáo thực dân Pháp đã lừa bịp nhân dân Pháp và nhân dân thế giới, dùng tính mạng của thanh niên Pháp để đổi lấy đôla Mỹ.
- Ngày 13: Bài viết Mỹ lo sợ số 1, Mỹ lo sợ số 2, ký bút danh Đ.X, đăng báo Cứu quốc, số 2467. Bài báo nêu rõ: Do Mỹ tuyên truyền quá trớn về bom nguyên tử và bom khinh khí, nên chưa ai sợ mà người Mỹ đã mắc bệnh "sợ bom" trước tiên. Đó là cái sợ số 1 của Mỹ. Mỹ lại chủ quan cho rằng Liên Xô chưa thể có bom khinh khí, nhưng tháng 8 vừa rồi, Liên Xô tuyên bố đã có bom khinh khí. Điều đó làm cho Mỹ cuống cuồng, lo sợ. Đó là cái sợ số 2 của Mỹ.
- Từ ngày 15 đến ngày 21: Chủ tịch Hồ Chí Minh tham dự Hội nghị toàn quốc lần thứ nhất của Đảng Lao động Việt Nam để thảo luận chính sách, kế hoạch cải cách ruộng đất và thông qua những văn kiện về cải cách ruộng đất.
Tại phiên khai mạc Hội nghị, Chủ tịch giới thiệu các đồng chí cố vấn, các đồng chí nước ngoài với Hội nghị. Sau đó, Người đọc báo cáo "Tình hình trước mắt và nhiệm vụ của cải cách ruộng đất". Phần đầu báo cáo đề cập đến tình hình kinh tế, chính trị của phe đế quốc chủ nghĩa, đứng đầu là Mỹ và phe xã hội chủ nghĩa, đứng đầu là Liên Xô. Cuối phần này, Người chỉ rõ: So sánh về mọi mặt thì thấy rõ thế địch ngày càng kém, thế ta ngày thêm mạnh.
Trong phần chính của báo cáo, Người nhấn mạnh nhiệm vụ trung tâm trong năm 1953 là ra sức đánh giặc trên các chiến trường, tiêu diệt nhiều sinh lực địch, đập tan âm mưu quân sự mới của địch; phát động quần chúng thực hiện cải cách ruộng đất, thực hiện khẩu hiệu "Người cày có ruộng".
- Ngày 16: Bài thơ của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Kế hoạch Nava, đầu voi đuôi chó, ký bút danh C.B, đăng báo Nhân Dân, số 148, bằng thể thơ năm chữ, tác giả vạch rõ sự huênh hoang của Nava trong kế hoạch đánh chiếm Nho Quan (Ninh Bình), Thanh Hóa và sự thất bại của nó đúng như "đầu voi đuôi chó". Người nhắc nhở chúng ta không được chủ quan khinh địch, phải đoàn kết một lòng, để đưa kháng chiến đến thắng lợi hoàn toàn.
- Ngày 17: Bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Tinh thần quân lính Mỹ, ký bút danh Đ.X, đăng Báo Cứu quốc, số 2470, phản ánh tâm trạng bất mãn của lính Mỹ chán ghét cuộc chiến tranh và tố cáo chính sách của bọn quan thầy đã đẩy họ vào vòng binh lửa, làm giàu trên xương máu của họ. Bài báo khẳng định: Chỉ có quân đội cách mạng mới có tinh thần quyết chiến quyết thắng, mới được nhân dân kính trọng và tin yêu.
- Ngày 20: Bài viết Dân Nhật chống Mỹ, ký bút danh Đ.X, đăng báo Cứu quốc, số 2472, cho biết: Mỹ tuy đã ký hòa ước với Nhật, nhưng trên thực tế Mỹ ngày càng can thiệp sâu vào Nhật trên tất cả các mặt: quân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội... làm cho dân Nhật căm ghét Mỹ và hăng hái chống Mỹ. Bài báo kết luận:
"Ở Á cũng như ở Âu
Đế quốc Mỹ đi đến đâu,
Cũng bị nhân dân oán ghét".
- Ngày 21: Trong Thư gửi quân và dân Tây Bắc, Người đề ra nhiệm vụ cho quân dân Tây Bắc là: Đồng bào phải đoàn kết chặt chẽ, giúp đỡ lẫn nhau tăng gia sản xuất, tham gia kháng chiến; bộ đội phải thi đua học tập, giúp đỡ đồng bào, sẵn sàng xung phong giết giặc; cán bộ phải hết lòng hết sức chăm lo đến đời sống của nhân dân, phải đi đúng đường lối quần chúng, làm đúng chính sách của Đảng và Chính phủ, thực hiện cần, kiệm, liêm, chính.
Trong ngày, bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Anh hùng" giả và anh hùng thật, ký bút danh C.B, đăng Báo Nhân Dân, số 149. Sau khi định nghĩa về hai loại anh hùng: Anh hùng giả và anh hùng thật, tác giả cho rằng: Trong công cuộc kháng chiến kiến quốc, khắp các ngành, các nơi, chúng ta đã có những anh hùng thật và cần nhiều anh hùng như vậy. Ai mà có quyết tâm phụng sự nhân dân, phụng sự kháng chiến, thì đều có thể trở nên anh hùng thật.
- Ngày 24: Bài viết Tội nghiệp trẻ con Mỹ, ký bút danh Đ.X, đăng báo Cứu quốc, số 2475, tố cáo chính sách của Mỹ là "muốn làm chủ thế giới thì phải đào tạo những kẻ giết người". Với phương châm đó, Mỹ đã đào tạo trẻ em để tiếp tục công cuộc giết người bằng phim ảnh, sách báo đồi trụy. Kết quả của cách giáo dục đó đã dẫn đến nhiều trẻ em Mỹ phạm tội và mắc bệnh loạn tinh thần. Tác giả nhắc nhở chúng ta cần phải tuyên truyền giáo dục có kết quả để phá tan âm mưu xâm lược bằng văn hóa của chúng.
- Ngày 26: Trong bài Trả lời một nhà báo Thụy Điển - chủ bút tờ Expressen, Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ: Cuộc chiến tranh ở Việt Nam là do thực dân Pháp gây ra. Nhân dân Việt Nam nhất tề đứng dậy cầm vũ khí kháng chiến và quyết tâm chiến đấu tới thắng lợi cuối cùng, nhưng sẵn sàng thương lượng giải quyết vấn đề hòa bình ở Việt Nam trên cơ sở Chính phủ Pháp thật sự tôn trọng độc lập, chủ quyền của nước Việt Nam.
Trả lời câu hỏi: Nếu một nước trung lập đứng ra dàn xếp cuộc thương lượng thì Chủ tịch có tiếp nhận không? Người nói: "Sẽ được hoan nghênh, nhưng việc thương lượng đình chiến chủ yếu là một việc giữa Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa với Chính phủ Pháp".
Cùng ngày, bài viết Tích cực và nóng nảy, ký bút danh C.B, đăng báo Nhân Dân, số 150. Sau khi định nghĩa thế nào là tích cực, thế nào là nóng nảy, Người chỉ rõ: Tích cực là gắn liền khí khái cách mạng với tinh thần thực tế. Tích cực thì mọi việc đều thành công. Nóng nảy là một thứ bệnh tiểu tư sản, làm việc mà nóng nảy thì nhất định thất bại. Bài viết được kết thúc bằng hai câu thơ:
"Tích cực, thì sẽ thành công,
Nóng nảy, kết quả sẽ không ra gì".
- Ngày 30: Bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Chiến sĩ cầu đường, ký bút danh Đ.X, đăng Báo Cứu quốc, số 2479. Bằng những dẫn chứng cụ thể về thành tích của các chiến sĩ cầu đường, tác giả khẳng định: "Bất kỳ việc gì, ở ngành nào, quần chúng đều có kinh nghiệm và nhiều sáng kiến quý báu. Cán bộ biết gần gũi quần chúng, biết lãnh đạo quần chúng thì công việc to lớn mấy, khó khăn mấy cũng thành công. Công việc cầu đường cũng vậy".
* Tháng 11- 1954
- Ngày 2: Bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Mỹ trắng trợn, Pháp lừng khừng, ký bút danh C.B, đăng trên Báo Nhân Dân, số 252. Tác giả trích lời chỉ trích của báo chí Pháp khi nói về chính sách của Mỹ và Pháp đối với cuộc chiến tranh đang diễn ra ở Việt Nam.
- Ngày 4: Tại Phủ Chủ tịch, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự lễ trình quốc thư của Đại sứ Liên Xô đầu tiên ở Việt Nam Lavơrisép.
Trong lời đáp, Chủ tịch cảm ơn Đảng, Chính phủ và nhân dân Liên Xô về sự giúp đỡ to lớn trong kháng chiến cũng như trong giai đoạn hòa bình xây dựng đất nước và mong tình hữu nghị Việt Nam - Liên Xô ngày càng củng cố và phát triển.
Cùng ngày, bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Trẻ em gương mẫu Trịnh Văn Kiều, ký bút danh C.B, đăng Báo Nhân Dân, số 254. Bài báo biểu dương em Trịnh Văn Kiều ở huyện Gia Lâm (Hà Nội) về thành tích gom nhặt vũ khí rơi vãi trong chiến tranh đem nộp cho nhà chức trách.
- Ngày 7: Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện tới Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Liên Xô Malencốp và Chủ tịch Chủ tịch Đoàn Xôviết tối cao Liên Xô Kơlimetơ Ephơrêmovích Vôrôsilốp, chúc mừng kỷ niệm lần thứ 37 Cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười Nga.
Trong ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh dự tiệc chiêu đãi do Đại sứ Liên Xô tại Việt Nam tổ chức nhân dịp kỷ niệm lần thứ 37 Cách mạng Tháng Mười Nga.
Đọc đáp từ tại buổi chiêu đãi, Người khẳng định: "Cách mạng Tháng Mười đã mở đường giải phóng cho giai cấp lao động và cho các dân tộc bị áp bức khắp thế giới". Người cảm ơn Đảng và Chính phủ Liên Xô đã ủng hộ cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, góp phần quan trọng trong việc ký kết hiệp định đình chiến ở Việt Nam và Đông Dương, đồng thời đang nhiệt tình ủng hộ công cuộc xây dựng đất nước của nhân dân ta. Người cũng bày tỏ nguyện vọng mong muốn tình hữu nghị anh em Việt Nam - Liên Xô không ngừng củng cố và phát triển.
Cùng ngày, bài viết của Người: Tình hữu nghị Việt - Xô, ký bút danh C.B, đăng Báo Nhân Dân, số 257, ca ngợi tình hữu nghị Việt Nam - Liên Xô.
- Ngày 10: Chủ tịch Hồ Chí Minh tiếp ông Harddy trong ủy ban quốc tế giám sát thi hành Hiệp định Giơnevơ.
Cùng ngày, Người tiếp đại diện Tân Hoa xã tại Việt Nam.
Cùng trong ngày, bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Bọn Ngô Đình Diệm thật là dại dột và ngu ngốc, ký bút danh C.B, đăng báo Nhân Dân, số 259. Bài báo cho biết: Ngày 30-10, khi Thủ tướng nước Cộng hòa ấn Độ J.Nêru đến Sài Gòn, chính quyền Ngô Đình Diệm để bọn du côn có những hành động xúc phạm đến Thủ tướng. Theo tác giả, đó là những hành động "vô lễ", "dại dột và ngu ngốc".
- Ngày 11: Báo Nhân Dân, số 260, đăng bài trả lời phỏng vấn của Chủ tịch Hồ Chí Minh về những câu hỏi của Bécna Uynman, phóng viên Hãng Thông tấn Pháp về một số vấn đề mang tính điều kiện cho mối quan hệ Việt - Pháp và vấn đề thống nhất nước Việt Nam.
Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: Cơ sở và phương pháp tốt nhất cho việc phát triển mối quan hệ Việt - Pháp là sự hiểu biết, lòng trung thực, tin cậy lẫn nhau; bình đẳng, hai bên đều có lợi theo nguyên tắc "có đi có lại"... Về vấn đề thống nhất đất nước, Người nói: "Nhân dân Việt Nam và Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa sẽ hoạt động không ngừng để thực hiện thống nhất đất nước theo phương pháp hoàn toàn phù hợp với Hiệp định Giơnevơ".
Trong Thư khen các chiến sĩ và cán bộ của các đơn vị tiếp quản Thủ đô cùng đăng số báo trên, Chủ tịch Hồ Chí Minh khen ngợi cán bộ và chiến sĩ đã: "Giữ gìn tốt trật tự, trị an, giữ đúng kỷ luật, bảo vệ tính mệnh và tài sản của đồng bào và ngoại kiều". Người nhắc nhở chiến sĩ và cán bộ chớ vì thành tích mà chủ quan, phải luôn luôn cảnh giác, giữ kỷ luật chặt chẽ, thi đua học tập và công tác, mở rộng tự phê bình và phê bình để tiến bộ mãi, để làm cho bộ đội ta càng thêm hùng mạnh, chính quyền ta càng thêm vững chắc.
- Ngày 14: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp Bộ Chính trị để bàn về chính sách cải cách ruộng đất.
Cùng ngày, bài viết của Người: Gói thuốc lá, ký bút danh C.B, đăng báo Nhân Dân, số 263. Thông qua câu chuyện các thủy thủ Pháp trên tàu chở cán bộ và bộ đội ta từ miền Nam ra tập kết, Người ca ngợi tình đoàn kết quốc tế giữa nhân dân Pháp và nhân dân Việt Nam.
- Ngày 15: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp Bộ Chính trị bàn về vấn đề Lào, quan hệ Việt - Lào và việc viện trợ cho Lào.
- Ngày 16: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp Bộ Chính trị thảo luận kế hoạch đấu tranh đòi tự do dân chủ, thi hành Hiệp định Giơnevơ.
Người gợi ý nên giao việc làm kế hoạch đấu tranh đòi tự do dân chủ cho ủy ban thi hành hiệp định đình chiến và chịu trách nhiệm trước Trung ương.
Về phương châm đấu tranh, Người nói: Cần huy động các đoàn thể nhân dân, kể cả những người công giáo tiến bộ ở Pháp... Đấu tranh phải có sự kết hợp giữa quần chúng và các đoàn thể. Đấu tranh phải liên tục, phải có mục tiêu cụ thể. Đấu tranh phải có hợp tác, trong hợp tác có phân công phù hợp với từng ngành, từng người...
Cùng ngày, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi điện mừng tới Thủ tướng ấn Độ J.Nêru nhân Ngày sinh lần thứ 65 của ông. Bức điện có đoạn: "Thủ tướng đã luôn luôn tích cực hoạt động để giữ gìn và củng cố hòa bình ở Đông - Nam Châu Á và thế giới. Nhân dân Việt Nam cũng như nhân dân Châu Á và nhân dân thế giới đều nhiệt liệt hoan nghênh và ủng hộ đường lối của Thủ tướng nhằm thực hiện sự chung sống hòa bình của các nước có chế độ xã hội khác nhau, trên 5 nguyên tắc đoàn kết hòa mục".
Bài viết của Người nhan đề: Mỹ phá đám, ký bút danh C.B, đăng báo Nhân Dân, số 264. Bài báo dẫn lời một số tờ báo Pháp như báo Giải phóng, báo Người quan sát để phê bình những hành động của Mỹ gây sức ép với Pháp trong mối quan hệ với Việt Nam, Lào, Cao Miên, ngăn trở việc thực hiện Hiệp định Giơnevơ về Đông Dương. Người khẳng định những việc làm đó của Mỹ là hành động "phá đám".
- Ngày 17: Dự họp Bộ Chính trị thảo luận đề án nhằm tạo những điều kiện thuận lợi để đi đến hội nghị hiệp thương, tiến tới tổng tuyển cử. Đề cập đến mâu thuẫn giữa bọn Diệm - Hinh trong cuộc đấu tranh thống nhất nước nhà, Người nhận định: Cả bọn ấy mâu thuẫn với nhau và mâu thuẫn với nhân dân. Nhân dân không ưa cả Diệm lẫn Hinh. Diệm trở thành vật chướng ngại đối với Pháp. Hinh theo Pháp nhưng vẫn tìm cách chống lại Pháp. Nếu Mỹ tung tiền ra thì sẽ nắm được Hinh. Về tôn giáo, Người nói: Ta phải nghiên cứu kỹ càng và có chính sách cho phù hợp.
Cùng ngày, bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Cán bộ gương mẫu ở nông thôn, ký bút danh C.B, đăng Báo Nhân Dân, số 265. Bài báo nêu gương một cán bộ ở Thái Nguyên hăng hái tham gia xây dựng tổ đổi công và khẳng định: "Đó là một gương mẫu về tổ chức và lãnh đạo mà tất cả các cán bộ ta ở nông thôn phải noi theo".
- Ngày 18: Phóng viên báo Regards (Nhìn xem) đã gửi thư xin phỏng vấn Người. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trả lời những câu hỏi của nhà báo về việc thi hành các điều khoản của đình chiến; những chính sách và nhiệm vụ của Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà, cuối cùng Người khẳng định: “ muốn lập lại quan hệ với Pháp về kinh tế, văn hoá nhưng bình đẳng, hai bên cùng có lợi và thân thiện”.
Cùng ngày, bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh: "Linh hồn và bom nguyên tử", ký bút danh C.B, đăng Báo Nhân Dân, số 266. Thông qua lời tố giác của một linh mục ở xã Mỹ Hưng, tỉnh Hà Nam, bài báo viết về âm mưu đe dọa, mua chuộc và dụ dỗ đồng bào theo đạo Thiên Chúa di cư vào Nam của chính quyền Ngô Đình Diệm.
- Ngày 19: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp Bộ Chính trị bàn về các vấn đề: viện trợ, Hoa kiều và ngoại giao.
Sau khi nghe ông Phạm Văn Đồng báo cáo kế hoạch viện trợ của nước ngoài cho Việt Nam trong năm 1955, Người nói: Riêng đối với Trung Quốc, nên xem những cái gì thật cần thiết, phù hợp với hoàn cảnh nước ta, phục vụ cho nhu cầu ăn, mặc, ở và khôi phục kinh tế thì ta hãy xin. Còn những thứ không cần thiết như đồ dùng cho văn nghệ, sinh hoạt... thì ta tự sắm lấy...
Cùng ngày, bài viết Nhân dân với quân đội, ký bút danh C.B, đăng báo Nhân Dân, số 267. Người biểu dương thành tích của bộ đội ta trong kháng chiến và trong hòa bình đã có những tấm gương làm dân tin, dân yêu. Đồng thời, Người cũng phê phán hành động của một số chiến sĩ còn để đồng bào hiểu lầm. Người mong rằng, cán bộ và chiến sĩ phải hết sức chú ý sửa chữa những thiếu sót đó để không ngừng củng cố và phát triển tình đoàn kết quân dân.
- Ngày 20: Bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Đạo đức chính trị ở Mỹ, ký bút danh C.B, đăng Báo Nhân Dân, số 268. Bài báo kể về hành động lừa bịp của một đại biểu Quốc hội Mỹ mà nhờ nó vị đại biểu ấy đã trở thành một trong những người lãnh đạo Đảng dân chủ Mỹ vào năm 1953.
- Ngày 21: Bài viết Trẻ em Pháp thiếu trường học, ký bút danh C.B, đăng báo Nhân Dân, số 269. Dẫn lời của Tổng Thư ký Công đoàn Giáo dục Pháp, bài báo đưa ra những số liệu để chứng minh tình hình giáo dục ở nước Pháp và các nước thuộc Liên hiệp Pháp là trẻ em thiếu thầy, thiếu trường lớp. Nguyên nhân của tình hình đó, như Người nhấn mạnh, là do việc cắt xén ngân sách giáo dục để tập trung vào chạy đua vũ trang.
- Ngày 23: Bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Côlin, ký bút danh C.B, đăng Báo Nhân Dân, số 270. Bài báo phê phán viên tướng Mỹ Côlin khi đến Sài Gòn đã có những lời tuyên bố vi phạm Hiệp định Giơnevơ và ngang nhiên ra lệnh cho người Pháp! Đó là hành động hất cẳng Pháp một cách trắng trợn.
- Ngày 24: Bài viết Việc nhỏ, ý nghĩa to, ký bút danh C.B, đăng Báo Nhân Dân, số 271. Trong bài báo, Người nêu năm ý kiến nhận xét nhân việc các báo ở Thủ đô đăng tin nêu gương người tốt, việc tốt và yêu cầu "cần khen thưởng đúng mức để động viên mọi người hăng hái làm việc ích nước lợi nhà".
- Ngày 25: Bài viết Tuyên truyền, ký bút danh C.B, đăng Báo Nhân Dân, số 272. Người đưa ra những ví dụ về hành động của cán bộ và chiến sĩ có ý nghĩa tuyên truyền cho phẩm chất, đạo đức của người chiến sĩ cách mạng và khẳng định: "Mỗi người yêu nước đều phải làm tuyên truyền", mỗi cử chỉ hành động đều có thể là một công tác tuyên truyền.
- Ngày 26: Bài viết Nhờ ai ta có hòa bình, ký bút danh C.B, đăng báo Nhân Dân, số 273. Bài báo chỉ rõ: Chúng ta có hòa bình hôm nay là nhờ toàn dân phấn đấu, hy sinh và gian khổ, nhờ các chiến sĩ đã hy sinh thân mình cho Tổ quốc và nhân dân, nhờ sự giúp đỡ của lực lượng hòa bình dân chủ thế giới. Vì vậy, chúng ta phải ghi chép và nhắc lại những tấm gương hy sinh ấy, giáo dục nhân dân ta chịu đựng gian khổ, vượt mọi khó khăn, quyết tâm xây dựng nước nhà.
- Ngày 27: Dự họp Bộ Chính trị bàn về vấn đề đàm phán kinh tế với Pháp. Phát biểu tại cuộc họp, Người nói: Phải nắm vững là ta lấy kinh tế và văn hóa để làm chính trị. Nguyên tắc của ta là "có đi có lại". Văn hóa "khoan hồng" hơn kinh tế. Kinh tế "khoan hồng" hơn chính trị. Những sự nhân nhượng về kinh tế và văn hóa, ta cũng nên hạn định cho ta là hai năm...
Cùng ngày, bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Cựu Thủ tướng Anh bình luận nước Trung Hoa mới, ký bút danh C.B, đăng Báo Nhân dân, số 274. Bài báo dẫn lời nhận xét của cựu Thủ tướng Anh Atli về những sự thay đổi tiến bộ của nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa mà ông đã nhìn thấy trong chuyến đi thăm Trung Quốc tháng 9-1954. Kết luận bài báo, Người cho rằng: "Những tiến bộ mà anh em Trung Quốc làm được thì ta nhất định cố gắng làm được".
- Ngày 28: Bài viết Thầy thuốc nói, ký bút danh C.B, đăng Báo Nhân Dân, số 275. Bài báo viết: Trải qua 80 năm mất nước, 15 năm bị chiến tranh tàn phá, hậu quả về các mặt kinh tế, xã hội rất nặng nề. Cũng như nhiều nước khác, việc khôi phục kinh tế, xã hội phải có thời gian phấn đấu gian khổ, ví như việc chữa bệnh của thầy thuốc, phải dùng thuốc đắng cay đủ ngày mới khỏi bệnh.
- Ngày 29: Chủ tịch Hồ Chí Minh dự họp Bộ Chính trị nhận định về âm mưu của địch và bàn kế hoạch đối phó của ta.
Nhận định về âm mưu của địch, Người nói: Mỹ muốn tổ chức lực lượng cho Diệm, phân tán lực lượng của Hinh, Cao Đài, Hòa Hảo...
Bàn về kế hoạch đối phó của ta, Người nêu lên một số vấn đề chính: Phải khoét sâu mâu thuẫn nội bộ của địch, phải lôi kéo chúng để chống lại Mỹ - Diệm. Phải có chính sách đúng, có quyết tâm và ý chí quyết chiến quyết thắng. Tránh tư tưởng chủ quan khinh địch, tư tưởng bi quan trước những thắng lợi tạm thời của địch. Đấu tranh khi lên, khi xuống là tự nhiên. Phương pháp phải kịp thời, sắc bén. Có lúc ta thoái lui, nhưng chủ động chiến đấu...
16 giờ, tại Phủ Chủ tịch Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chính phủ mở tiệc chiêu đãi Thủ tướng Miến Điện Unu và phu nhân.
Diễn văn của Chủ tịch đọc tại buổi chiêu đãi có đoạn: "Nhân dân và Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng hòa hoàn toàn tán thành 5 nguyên tắc lớn do ba Chính phủ Trung Hoa, ấn Độ và Diến Điện đã tuyên bố. Chúng tôi nhận rằng đó là phương pháp chắc chắn nhất để giữ gìn hòa bình châu á và hòa bình thế giới".
- Ngày 30: Lúc 16 giờ, Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với cán bộ, viên chức Thủ đô. Người đề cập tới ba vấn đề: Đoàn kết; tăng năng suất công tác; học tập. Người yêu cầu cán bộ, viên chức Thủ đô phải gương mẫu thực hiện việc học tập, trau dồi đạo đức cách mạng và thực hiện cần, kiệm, liêm, chính.
Cùng ngày, bài viết của Chủ tịch Hồ Chí Minh,ký bút danh C.B, đăng Báo Nhân Dân, số 276.
Thiên đường của Diệm ở đâu?
Những điều trông thấy mà đau đớn lòng!
Bài báo vạch trần thủ đoạn lừa bịp của chính quyền Ngô Đình Diệm đã dụ dỗ, lừa bịp, cưỡng ép đồng bào theo đạo Thiên Chúa ở miền Bắc di cư vào Nam và cho biết: theo tin tức của báo chí Mỹ thì phần lớn đồng bào di cư sống trong cảnh bơ vơ, một số bị chúng đẩy đi làm phu đồn điền cao su của người Pháp và ở một số đồn điền của các thuộc địa Pháp...
Còn nữa
Huyền Trang (tổng hợp)
