Lời dặn của Bác (Đinh Thị Kim Thư kể)
Trong Đoàn đại biểu Thủ đô đi dự Đại hội liên hoan Anh hùng, Chiến sỹ thi đua năm 1962, tôi là người nhỏ tuổi nhất.
Bữa đó, bác sỹ Trần Duy Hưng dẫn tôi đến bên Bác và nói:
- Thưa Bác, đây là cháu Thư, kiều bào ở Thái Lan mới về nước, Chiến sỹ thi đua của Hà Nội.
Bác cười rất hiền hậu, trìu mến nhìn tôi, rồi Bác hỏi:
- Cháu về nước bao lâu rồi?
- Thưa Bác, hơn một năm rồi ạ.
Trả lời xong, tôi chăm chăm nhìn Bác.
Bác cười rất vui vẻ, bảo:
- Về nước một năm rồi thì không phải là kiều bào nữa. Rồi Bác ân cần dặn dò:
- Bây giờ về nước, có điều kiện học tập, cháu phải cố gắng tiến bộ nhiều hơn nữa!
Tôi định đáp: "Thưa Bác, cháu xin vâng lới Bác dạy"' nhưng sao tôi hồi hộp nói không ra lời. Vừa lúc ấy, mọi người vòng trong vòng ngoài đến vây lấy Bác. Tôi bàng hoàng như vừa qua một giấc mơ. Vừa ngẩn ngơ luyến tiếc, vừa thấy mình thiếu sót vô cùng vì chưa kịp hứa hẹn với Bác điều gì cả. Trưa hôm đó, tôi nắn nót ghi vào trang đầu quyển sổ tay, tự nhủ là nếu chưa hứa được với Bác thì phải tỏ sự vâng lời Bác bằng hành động cụ thể của mình.
Giờ nghỉ giải lao hôm sau, chúng tôi quấn quýt bên Bác như một đàn cháu với một người ông hiền hậu. Khi nghe được chụp ảnh chung với Bác, mọi người reo lên mừng rỡ.
Chúng tôi bị chen bật ra ngoài.
Bỗng nghe Bác nói:
- Cho các cháu gái vào ngồi đằng trước.
Chúng tôi mừng quýnh túm lấy áo nhau, líu tíu đi vào. Minh, bạn tôi ngồi cạnh Bác, ôm lấy tay Bác, còn tôi ngồi ngay chếch phía sau Bác.
Trở về Tổ quốc, tôi chưa dám mơ được gặp Bác. Thế mà giờ đây tôi đã được ngồi cạnh Bác. Bác dặn riêng tôi là cố gắng tiến bộ nhiều hơn nữa và dặn chung mọi người trong phong trào thi đua, sản xuất, đặc biệt chú ý việc thi đua tập thể. Tổ dệt thảm chúng tôi cũng bắt đầu từ đó được chọn đăng ký phấn đấu thành tổ lao động xã hội chủ nghĩa.Trong đợt thi đua này, nhiều chị em chúng tôi đạt năng suất cao, được tặng danh hiệu Tittốp. Tôi được chọn là đại biểu đi gặp anh hùng vũ trụTittốp sang thăm nước ta, tại Câu lạc bộ quốc tế. Các đồng chí trong tổ chức đã dành cho tôi một vinh dự rất lớn. Tôi được chọn lên cầm bức trướng với Bác Hồ trao tặng Anh hùng Tittốp. Tay tôi cầm một đầu bức trướng mà mắt tôi cứ nhìn vào đầu bên kia, chỗ tay Bác cầm. Giây phút được bước theo Bác mang trướng lên tặng Anh hùng vũ trụ Liên Xô, tôi cảm động đến ứa nước mắt.
Tôi cố bình tĩnh mà bước chân cứ run. Chắc Bác cũng biết sự hồi hộp trong lòng tôi cho nên Bác lại nhìn tôi cười bình thản, giúp tôi ổn định tinh thần. Tôi nhớ đến quang cảnh buổi lễ thì ít, mà xúc động khi được gặp lại Bác thì nhiều. Bác vẫn hồng hào và tươi vui như trước.
(Trích từ sách: Nước non bừng sáng, Nhà xuất bản, Phụ nữ, Hà Nội, 1975.)
Bác Hồ về thăm Nhà máy Dệt 8-3 (Lê Thị Nhã kể)
Chiều ngày 8-3-1965, một tin vui đột ngột từ khu tập thể công nhân truyền sang: Bác Hồ đến thăm nhà máy! Bác đã thăm khu tập thể và đang trên đường đến thăm khu sản xuất của nhà máy. Mọi người hò reo, nhanh chóng xếp thành hàng hai bên đường từ cổng chính vào giữa sân nhà máy để đón Bác. Công nhân đang sản xuất tại các phân xưởng được thông báo tiếp tục sản xuất và đón Bác vào thăm phân xưởng.
Đầu tiên chúng tôi đón Bác vào thăm phân xưởng dệt, đi qua những dãy máy chạy rào rào, Bác của chúng ta luôn nở nụ cười hiền từ với chị em công nhân đang tay thoi bám máy nhưng vẫn hướng về Bác kính yêu. Nhiều chị em khác đã vội chạy đến gần Bác và tiếng hô "Bác Hồ muôn năm!" liên tiếp trong phân xưởng. Đi từ phân xưởng dệt, Bác qua phân xưởng sợi. Bác Hồ dừng lại hỏi chuyện chị Đào Thị Thư, một nữ công nhân xuất sắc từng là Chiến sỹ thi đua ở công trường xây dựng nay chuyển qua nhà máy làm công nhân đứng máy sợi, con cũng liên tục là Chiến sỹ thi đua, người công nhân kiểu mẫu đó chiều nay sẽ được vinh dự nhận sự ủy nhiệm của đồng chí Lê Thanh Nghị, lúc ấy là Bộ trưởng Bộ Công nghiệp, cắt băng khánh thành Nhà máy Dệt 8-3.
Khi Bác bước vào phân xưởng nhuộm, in hoa với những cỗ máy đốt long vải, làm bóng, những nồi nấu, những máy tẩy nhuộm liên hợp đồ sộ, được các công nhân nam điều khiển. Bác rất vui lòng khi gặp ở phân xưởng nhuộm nhiều anh chị em từ miền Nam ra tập kết ở miền Bắc, nay được đào tạo thành những công nhân, cán bộ lành nghề sau này sẽ đảm nhiệm công tác khi miền Nam hoàn toàn giải phóng. Phân xưởng đã nhuộm những tấm vài gabađin bền màu cho anh chị em đang học tập, lao động trên các nẻo đường đất nước, nhiều loại màu phục vụ bộ đội, từ bộ binh, hải quân đến bộ đội đặc công. Phân xưởng còn nhuộm vải đen không phai phục vụ chị em nông thôn, lao động và gửi vào miền Nam may những bộ bà ba cho chị em trở về chiến đấu trong chiến trường. Bác Hồ của chúng ta dừng lại xem kỹ các loại vải thành phẩm. Bác rất vui khi thấy loại vải gabađin của nhà máy có thể thay thế được vải kaki ngoại, cũng như các loại vải in hoa và nhuộm màu khác. Bác ân cần dặn dò các cán bộ quản lý phải chú trọng việc thải khí độc, nhắc nhở công nhân mang đủ trang bị bảo hộ để giữ sức khỏe lâu dài...
Sau khi thăm nơi ăn, ở bên khu tập thể và các phân xưởng bên nhà máy, Bác đã nói chuyện với đông đảo công nhân, cán bộ nhà máy. Các chuyên gia Trung quốc đã đến đông đủ và vui mừng được Bác thân mật thăm hỏi.
Trước cuộc mít tinh của toàn nhà máy, Bác Hồ đã ân cần nhắc nhở: "Nhà máy Dệt 8-3 ra đời là thành quả đổ bằng mồ hôi, xương máu của bao chiến sỹ, đồng bào đã ngã xuống trong sự nghiệp đấu tranh vì độc lập, tự do, vì sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc. Nhà máy lại được mang tên ngày Quốc tế Phụ nữ 8-3, vì vậy mỗi công nhân, cán bộ nhà máy phải làm việc hết sức mình để xứng đáng với niềm vinh dự và trách nhiệm lớn lao đó". Với tình cảm ấm áp, Bác vui vẻ động viên những cố gắng và thành tích bước đầu của công nhân, cán bộ, đồng thời Bác căn dặn anh chị em phát huy tinh thần làm chủ sản xuất tốt, làm ra nhiều sản phẩm có chất lượng, đáp ứng nhu cầu vải mặc cho nhân dân, bộ đội và ra sức tiết kiệm để xây dựng đất nước. Bác ân cần thăm hỏi và cảm ơn chuyên gia Trung Quốc đã không quản ngại khó khăn vất vả giúp đỡ Việt Nam xây dựng nhà máy, đào tạo được đội ngũ công nhân có tay nghề cao. Bác căn dặn anh chị em cán bộ, công nhân ta phải khiêm tốn, cần cù học tập chuyên gia, học tập kỹ thuật dệt để theo kịp trình độ tiên tiến của ngành dệt thế giới. Bác Hồ nhắc nhở anh chị em phải giữ gìn vệ sinh nơi ăn, ở, xây dựng khu tập thể văn minh và các cán bộ quản lý của nhà máy phải sâu sát để tạo điều kiện cho đời sống công nhân, cán bộ không ngừng được cải thiện và lao động sản xuất của chị em được an toàn, thuận lợi.
Hơn 3.000 công nhân, cán bộ của nhà máy xúc động lắng nghe, ghi nhớ lời chỉ bảo chí tình của Bác. Ai nấy đều thầm hứa luôn phấn đấu để đáp lại sự quan tâm sâu sắc, tình yêu thương bao la của Người.
(Trích từ sách: Bác Hồ với công nghiệp nhẹ, Trung tâm Thông tin kinh tế và Khoa học kỹ thuật công nghiệp nhẹ, tháng 5-1990.)
Hạnh phúc lớn (Tạ Thị Kiều kể)
Một buổi chiều nắng đẹp, đoàn chúng tôi được vào thăm Bác. Tất cả chúng tôi ai nấy đều reo lên vui sướng. Giây phút ấy làm sống lại buổi lên đường ra thăm miền Bắc, các ba má, cô bác, các đồng chí nhìn theo chúng tôi như muốn gửi gắm tất cả tấm lòng của mình đối với Bác, đối với đồng bào miền Bắc thân yêu. Tôi nhớ lại lời dặn của bà con quê hương lúc ra đi: "Nếu được vinh dự gặp Bác Hồ thì phải nhìn thật kỹ, nghe cho thật rõ lời Bác Hồ để về kể lại cho bà con, cô bác thỏa lòng mong nhớ nhé!".
Xe dừng lại trong sân vườn Phủ Chủ tịch. Trống ngực tôi đánh rộn lên trong giây phút chờ đợi gặp Bác.
- Bác! Bác! - Chúng tôi cùng reo lên khi Bác từ trong nhà bước ra. Phút đầu tiên gặp Bác, tôi lặng người bàng hoàng và tưởng như mình đang sống trong giấc mơ tuyệt đẹp.
Tôi cùng với anh hùng Vai quá xúc động chưa kịp tới, anh em trong đoàn đã ráng tự kìm hãm tình cảm của mình, đi chầm chậm, nhường đồng chí Vai và tôi lại gần Bác trước. Đồng chí Vai và tôi cứ ôm chặt lấy Bác mà nghẹn ngào, nức nở. Anh em trong đoàn bấy giờ cũng đến ùa vào quây lấy Bác thành một khối, sáu Bác cháu siết tay nhau không rời. Bác nhìn thật kỹ khuôn mặt từng người và trìu mến hôn lên đầu, lên má chúng tôi. Chúng tôi ai cũng vui sướng, cảm động. Một lát sau, tôi mới bình tĩnh thưa:
- Bác ơi! Chúng cháu nhớ Bác quá. Đồng bào miền Nam nhớ Bác quá!
Bác âu yếm chúng tôi và nói bằng một giọng ấm áp:
- Bác mong các cháu lắm! Bác nhớ đồng bào miền Nam lắm! Kìa sao các cháu lại khóc? Bác cháu ta gặp nhau thì phải vui chứ!
Những lời chan chứa yêu thương ấy của Bác càng làm chúng tôi xúc động, nghẹn ngào hơn. Đồng chí Vai và tôi được hưởng phần hạnh phúc nhất, đứa bên trái đứa bên phải Bác.
Bác cùng chúng tôi đến một dãy bàn đặt ở giữa vườn, đã bày sẵn bánh kẹo, hoa quả, Bác thân mật nói:
- Bây giờ Bác cháu ta ngồi đây nói chuyện. Mời các cháu ăn kẹo.
Bác quay sang tôi và trìu mến hỏi:
- Cháu có khỏe không? Mỗi bữa cháu ăn được mấy chén cơm?
Nghe Bác nói chén cơm tôi hơi thảng thốt vì không ngờ Bác thuộc tiếng gọi của địa phương Nam Bộ. Tôi chậm rãi thưa với Bác:
- Dạ thưa Bác, cháu khỏe. Bình thường mỗi bữa cháu ăn được hai chén. Có hôm mệt cháu ăn được một chén.
Bác cười:
- Cháu ăn ít thế thôi à? Cháu phải ăn khỏe để đánh thắng giặc Mỹ chứ!
Bác chỉ chị Hồ Thị Bi ngồi bên:
- Cô Bi phải trông nom các cô, các chú ấy ăn, ngủ cho tốt nhé!
Chị Hồ Thị Bi đứng dậy:
- Thưa Bác, vâng ạ!
Bác lại nói tiếp:
- Cô Út Tịch có khỏe không?
- Dạ, chị Út vẫn khỏe. Cháu xin thưa với Bác, chị Ba Định, chị Út Tịch và tất cả các cô bác, anh chị trong Mặt trận và bộ đội giải phòng cùng đồng bào quê hương kính chúc Bác mạnh khỏe, sống lâu.
Bác vui vẻ hỏi:
- Cháu xem Bác có khỏe không nào?
Tôi ngước lên nhìn Bác thưa:
- Dạ được gặp Bác, thấy Bác hồng hào, khỏe mạnh, cháu mừng quá. Ở trong Nam, bà con nghe đài Hà Nội, chỉ mong hoài nghe tiếng Bác nói, nhất là vào Đêm Giao thừa hàng năm, để theo dõi sức khỏe của Bác.
Bác cười:
- Mỗi năm thêm một tuổi Bác cháu ta càng lớn, càng mạnh. Các cô, các chú càng đánh thắng giặc Mỹ, Bác càng mạnh khỏe, sống lâu.
Bác tiếp tục hỏi chuyện từng anh em trong đoàn: Anh Vai, các anh Huỳnh Văn Đảnh, Trần Dưỡng và Lê Chí Nguyện. Bác hỏi tỉ mỉ về tình hình chiến đấu, sản xuất của chiến sỹ và đồng vào, tình hình đời sống của các tầng lớp nhân dân ở vùng giải phóng, vùng tạm bị địch chiếm và cả vùng của đồng bào Thượng nữa.
Hỏi hết lần lượt anh em trong đoàn, Bác vui vẻ nhìn sang tôi:
- Bây giờ cháu Kiều kể chuyện cho Bác nghe nào!
Từ nãy đến giờ tôi vẫn ngồi bên Bác, chăm chú ngắm nhìn Bác, nghe Bác hỏi, tôi vội thưa:
- Dạ thưa Bác, được gặp Bác, cháu mừng quá. Có bao nhiêu chuyện định nói với Bác cháu quên hết.
Bác cười nói:
- Cháu nhớ bao nhiêu thì nói bấy nhiêu.
Tôi báo cáo cáo thêm với Bác về tình hình chị em phụ nữ đấu tranh chính trị và đánh du kích, về những gương các em thiếu nhi ở miền Nam dũng cảm cùng với cô bác đánh giặc, lập nhiều thành tích vẻ vang.
Bác gật đầu tỏ ý rất vui mừng. Bác nói:
- Cuộc kháng chiến của đồng bào miền Nam ta chống giặc Mỹ xâm lược là toàn dân, toàn diện. Trẻ, già, gái, trai đều đánh giặc giỏi, sản xuất giỏi. Đấu tranh chính trị và đấu tranh vũ trang đều giỏi.
Chúng tôi vui sướng được chụp ảnh chung với Bác.
Chụp ảnh vừa xong, đồng chí Huỳnh Văn Đảnh ôm hôn Bác. Anh nói: "Cháu xin hôn Bác, phần của đồng bào và bộ đội giải phóng miền Nam trao nhiệm vụ cho cháu".
Tiếng cười ròn rã lại vang lên trong khu vườn nhà Bác.
Ra về, tôi cứ ngẫm nghĩ lời Bác dạy: "Các cô, các chú đánh thắng giặc Mỹ, Bác càng khỏe mạnh". Lời Bác cứ thấm sâu vào tim óc tôi. Quả vậy, muốn rút ngắn đường dài thì phải đi nhanh; muốn Bắc Nam mau sum họp một nhà, muốn được đón Bác Hồ thì chỉ một con đường là đánh thật mạnh để mau chiến thắng giặc Mỹ xâm lược.
Chiều mồng 2 - 12 - 1965, Bác cho chúng tôi đi cùng với Bác và Thủ tướng Phạm Văn Đồng đến thăm Đại hội những người xuất sắc phong trào "Ba đảm đang" của phụ nữa Thủ đô.
Bác đến! Bác đến! Tiếng hoan hô và tiếng vỗ tay vang lên như sấm.
Tôi theo chân Bác lên phía Đoàn Chủ tịch của Đại hội. Bác vui vẻ nói với các đại biểu:
- Hôm nay, Bác dẫn cô bé này đến thăm Đại hội. Các cô có biết cô bé này là ai không?
Tiếng reo hò mừng rỡ được gặp Bác vẫn vang dậy. Mọi người chưa kịp trả lời thì Bác đã giới thiệu tóm tắt về thành tích của tôi.
Những lời nói thân mật của Bác làm cho tôi vừa cười vừa ứa nước mắt.
Bác tiếp tục nói chuyện với Đại hội. Thay mặt Trung ương Đảng và Chính phủ, Bác khen phụ nữ Thủ đô đã đạt được những kết quả tốt trên các mặt sản xuất, công tác, phục vụ chiến đấu trong phong trào thi đua "Ba đảm đang".
Bác thân mật tự tay trao Huy hiệu của Người cho bảy chị em có nhiều thành tích xuất sắc, và hỏi các đại biểu:
- Có cô nào muốn Bác thưởng Huy hiệu nữa không?
Tất cả đều giơ tay lên một loạt và phấn khởi đáp vang:
- Thưa Bác, có ạ!
Bác cười và bảo:
- Bác sẵn sàng thưởng Huy hiệu cho các cô, nhưng các cô phải làm tốt hơn nữa phong trào "Ba đảm đang".
Bác kể cho Đại hội nghe những gương chị em phụ nữ hoạt động đầy hy sinh, gian khổ trong thời kỳ bí mật và một vài nét về thành tích rực rỡ của phụ nữ miền Nam đánh thắng giặc Mỹ và xây dựng Khu Giải phòng.
Xong Bác dịu dàng hỏi Đại hội:
- Phụ nữ miền Nam rất anh dũng, rất đảm đang, vậy phụ nữ miền Bắc có sẵn sàng thi đua với phụ nữ miền Nam không?
Cả hội trường vang dậy lời đáp sôi nổi đầy khí thế:
- Thưa Bác, có ạ!
Lời phát biểu của Bác:
- ... Dân tộc Việt Nam là dân tộc anh hùng, thanh niên Việt Nam là thanh niên anh hùng, phụ nữ Việt Nam là phụ nữ anh hùng. Hai nghìn năm trước đây, ta có các nữ anh hùng: Hai Bà Trưng, Bà Triệu. Trong cách mạng giải phóng dân tộc, trong kháng chiến chống Pháp trước kia và trong kháng chiến chống Mỹ ngày nay, ta cũng có nhiều anh hùng là phụ nữ. Trên thế giới chưa có nơi đâu phụ nữ làm Phó Tổng Tư lệnh như ở miền Nam nước ta. Thi đua với phụ nữ miền Nam là đẩy mạnh sản xuất, thực hành tiết kiệm, không sợ gian khổ, không sợ hy sinh. Khó khăn đến mấy chúng ta cũng vượt qua được và nhất định chúng ta sẽ đánh thắng giặc Mỹ xâm lược...
Chúng tôi ghi lòng tạc dạ những lời dạy bảo quý báu, sâu sắc của Bác.
(Trích từ sách: Nước non bừng sáng, Nhà xuất bản. Phụ nữ, Hà Nội, 1975.)
Tâm Trang (Tổng hợp)
